Η θεραπεία Gestalt είναι μία μορφή ψυχοθεραπείας που θεμελιώθηκε από τους Fritz Perls και Laura Perls τη δεκαετία του 1940 και επηρεάστηκε από επιστημονικά και κοινωνικά ρεύματα της εποχής. Εκτός από θεραπευτική προσέγγιση, αποτελεί και μια φιλοσοφία ζωής, καθώς χαρακτηρίζεται από μια συνεχή εξέλιξη ακόμα και στη σημερινή πραγματικότητα.
Σε αυτό το άρθρο θα δούμε, μεταξύ άλλων, τον βασικό στόχο της ψυχοθεραπείας Gestalt, τις αρχές που την διέπουν και πολλές άλλες χρήσιμες πληροφορίες που θα μας κάνουν να την γνωρίσουμε καλύτερα.
Πώς ορίζεται η θεραπεία Gestalt
Η θεραπεία Gestalt ανήκει στην Ανθρωπιστική Ψυχολογία, γνωστή και ως “Τρίτη Δύναμη” και αποτελεί μία ιδιαίτερα προσωποκεντρική μορφή ψυχοθεραπείας. Σύμφωνα με τη Gestalt θεωρία κάθε άνθρωπος μπορεί να αναπτυχθεί πλήρως και να ζήσει μία όμορφη και ολοκληρωμένη ζωή. Αρκεί να έχει την απαραίτητη επίγνωση για τον τρόπο που λειτουργεί και συνδιαλέγεται με το περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται. Ως προσέγγιση είναι:
-
Ολιστική
Η θεραπεία Gestalt αντιμετωπίζει το άτομο ως ολότητα και λαμβάνει σοβαρά υπόψη της όλα τα μέρη του. Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με την εν λόγω προσέγγιση ο κάθε άνθρωπος δεν είναι μόνο τα προβλήματά του, αλλά είναι και οι σκέψεις, τα συναισθήματα, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του, και φυσικά οι άνθρωποι που είναι γύρω του.
-
Φαινομενολογική
Σύμφωνα με τις αρχές της Φαινομενολογίας, κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται το περιβάλλον με βάση την προσωπικότητα και τα βιώματά του. Η Gestalt λοιπόν υποστηρίζει αυτή την διαφορετικότητα και βοηθά τον θεραπευόμενο να κατανοήσει τον τρόπο που αντιδρά σε κάθε του επιλογή.
-
Υπαρξιακή
Είναι γεγονός ότι κάθε άνθρωπος έρχεται συνεχώς αντιμέτωπος με τις σκέψεις του, οι οποίες πολλές φορές μπορεί να συνοδεύονται από φόβο και ενοχές. Στο πλαίσιο αυτό, η θεραπεία Gestalt “υμνεί” τις δυνατότητες του κάθε ατόμου και το προτρέπει να αναλάβει δράση “εδώ και τώρα”. Ο θεραπευόμενος λοιπόν μέσα από τη θεραπευτική διαδικασία αποκτά επίγνωση αυτών των δυνατοτήτων και τις αξιοποιεί κατάλληλα για να ομορφύνει τη ζωή του.
-
Διαλογική
Η θεραπεία Gestalt στηρίζεται απόλυτα στη σχέση μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου. Πιο συγκεκριμένα, η κάθε συνάντηση προάγει τον ειλικρινή διάλογο και τον σεβασμό. Μόνο τότε η θεραπεία εξελίσσεται και το άτομο όχι μόνο έρχεται πιο κοντά στον αυθεντικό του εαυτό, αλλά και αναγνωρίζει τις συμπεριφορές του μέσα σε όλες του τις σχέσεις.
Τι σημαίνει Gestalt
Η λέξη Gestalt προέρχεται από το γερμανικό ρήμα gestalten (οργανώνω, σχηματίζω, διαμορφώνω) και δεν μπορούμε να την ερμηνεύσουμε πλήρως στα ελληνικά. Συνδέεται ταυτόχρονα με πολλές έννοιες, όπως είναι η μορφή, η φιγούρα, αλλά και το σχήμα και το σύνολο. Αν θέλαμε να δώσουμε έναν συγκεκριμένο ορισμό, θα λέγαμε ότι η θεραπεία Gestalt οργανώνει την αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό και το περιβάλλον μας και διαμορφώνει το νόημα που της δίνουμε.
Ποιος είναι ο στόχος της θεραπείας Gestalt
Βασικός στόχος της Gestalt είναι η αυτορρύθμιση του θεραπευόμενου, η κατάσταση δηλαδή που συνδέεται με την απόλυτη ισορροπία και ολοκλήρωση. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της επίγνωσης, η οποία αποσκοπεί στην αναγνώριση των συναισθημάτων, των σκέψεων και των αντιλήψεων του ατόμου. Με πιο απλά λόγια, ο θεραπευόμενος μπορεί πλέον να αντιλαμβάνεται όλα όσα βιώνει και πράττει στο παρόν και έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να αλλάζει τις καταστάσεις που δεν του προσφέρουν ικανοποίηση, αλλά και να δημιουργεί νόημα σε κάθε του επιλογή και απόφαση.
Ποιες είναι οι βασικές αρχές της θεραπείας Gestalt
Με γνώμονα τα παραπάνω μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν κάποιες αρχές που αποτελούν βασικά κομμάτια της θεραπείας Gestalt. Πιο συγκεκριμένα, η εν λόγω προσέγγιση περιλαμβάνει τις εξής έννοιες:
- Εστίαση στο Παρόν
- Επίγνωση
- Αυτοολοκλήρωση
- Επαφή και Σχέση
- Υπευθυνότητα
- Εμπειρία και Πείραμα
- Αυτορρύθμιση
Πώς διαφοροποιείται από τις άλλες προσεγγίσεις
Η θεραπεία Gestalt καλεί τον θεραπευόμενο να επεξεργαστεί τις σκέψεις και τα συναισθήματά του στο “εδώ και τώρα”. Το παρόν εξάλλου συνδέεται τόσο με το παρελθόν όσο και με το μέλλον, συνεπώς η θεραπευτική διαδικασία έχει αξία μόνο όταν εστιάζει σε αυτό. Ο θεραπευτής λοιπόν ενθαρρύνει το άτομο να δώσει νόημα στο σήμερα, διερευνώντας ταυτόχρονα ζητήματα του παρελθόντος και του μέλλοντος και τον τρόπο που αυτά επηρεάζουν την τρέχουσα συναισθηματική του κατάσταση.
Ποιες είναι οι τεχνικές της θεραπείας Gestalt
Η θεραπεία Gestalt περιλαμβάνει αρκετές τεχνικές, οι οποίες αποσκοπούν στην επαφή του θεραπευόμενου με τα συναισθήματά του. Οι πιο βασικές είναι οι παρακάτω.
-
Παιχνίδι ρόλων
Τα διάφορα παιχνίδια ρόλων βοηθούν το άτομο να αξιοποιήσει τα διαφορετικά μέρη του εαυτού του. Ένα από τα πιο δημοφιλή είναι η τεχνική της άδειας καρέκλας, κατά την οποία ο θεραπευόμενος κάνει έναν φανταστικό διάλογο με τον εαυτό του ή με άλλο άτομο μπροστά από μία άδεια καρέκλα. Στη συνέχεια αλλάζει καρέκλα και απαντά από το άλλο κάθισμα.
-
Γλώσσα του σώματος
Ο θεραπευτής χρησιμοποιεί ως εργαλείο τη γλώσσα του σώματος του θεραπευόμενου και ερμηνεύει τις εκφράσεις και τις χειρονομίες του κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής διαδικασίας.
-
Άσκηση υπερβολής
Το σώμα παίζει σημαντικό ρόλο στη θεραπεία Gestalt, ειδικά όταν ο θεραπευόμενος δεν μπορεί να εκφράσει με λόγια αυτά που νιώθει. Πολύ συχνά λοιπόν ο θεραπευτής του ζητά να κάνει μία κίνηση με το σώμα του που να αντιπροσωπεύει αυτό που αισθάνεται τη δεδομένη στιγμή. Στη συνέχεια την αξιολογεί κατάλληλα.
-
Εντοπισμός συναισθήματος
Η συγκεκριμένη τεχνική συνδέεται με τις ασκήσεις επίγνωσης και βοηθά το άτομο να συνειδητοποιήσει τις σωματικές του αισθήσεις και τον τρόπο που αυτές σχετίζονται με τα συναισθήματα και τις σκέψεις του.
-
Πειραματισμοί
Οι θεραπευτές συχνά χρησιμοποιούν πειραματισμούς, άτυπες δηλαδή ασκήσεις που ενθαρρύνουν το άτομο να εξερευνήσει νέους τρόπους σκέψης, συμπεριφοράς και συναισθηματικής έκφρασης.
Ποιες είναι οι ψυχολογικές διαταραχές που αντιμετωπίζονται με τη θεραπεία Gestalt
Η θεραπεία Gestalt ενδείκνυται για άτομα που αντιμετωπίζουν:
- Κατάθλιψη
- Άγχος
- Κρίσεις πανικού
- Αίσθημα μειωμένης απόλαυσης
- Προβλήματα στις σχέσεις
- Ζητήματα αυτοεκτίμησης
- Εξαρτήσεις (ουσίες, τζόγος κ.α.)
- Στασιμότητα και δυσκολία προσωπικής ανάπτυξης
- Έλλειψη αυτογνωσίας και λήψης προσωπικής ευθύνης
Που εφαρμόζεται η θεραπεία Gestalt
Η θεραπεία Gestalt μπορεί να πραγματοποιηθεί:
- Σε ατομικές συνεδρίες
- Σε ομάδες (ζευγάρια, οικογένειες κ.α.)
Και λαμβάνει χώρα:
- Σε ιδιωτικά γραφεία
- Σε κλινικές και νοσοκομεία
- Σε κέντρα ανάπτυξης
- Σε υπηρεσίες οικογενειακής στήριξης κ.ο.κ.
Κλείνοντας είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η θεραπεία Gestalt αποτελεί μια προσέγγιση που απαιτεί εκπαίδευση, εποπτεία και πρακτική άσκηση. Ο εκκολαπτόμενος θεραπευτής Gestalt λοιπόν είναι απαραίτητο να έχει τις βασικές γνώσεις πάνω στην ψυχολογία και εν συνεχεία να τις διευρύνει κατάλληλα.
Η Σχολή Ψυχολογίας του Mediterranean College προσφέρει προπτυχιακά προγράμματα, όπως το BSc (Hons) Applied Psychology, μεταπτυχιακά προγράμματα, όπως το μεταπτυχιακό Συνθετικής Συμβουλευτικής & Ψυχοθεραπείας και επαγγελματικές εξειδικεύσεις, που καλύπτουν όλες τις αρχικές γνώσεις που χρειάζεται ο θεραπευόμενος οποιασδήποτε θεραπευτικής προσέγγισης!
