Η σχολική ψυχολογία είναι ένας κλάδος εφαρμοσμένης ψυχολογίας που με βάση τις αρχές διαφόρων ειδών ψυχολογίας, όπως η κλινική ψυχολογία και η εκπαιδευτική ψυχολογία, παρέχει υπηρεσίες σε μαθητές όλων των ηλικιών, καθώς και στις οικογένειές τους. Τις υπηρεσίες αυτές προσφέρουν οι σχολικοί ψυχολόγοι, οι οποίοι έχουν καταρτιστεί μέσα από εξειδικευμένα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών στη σχολική ψυχολογία.
Η ψυχική υγεία των μαθητών είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξή τους τόσο στο σχολικό όσο και στο κοινωνικό πλαίσιο, γι’ αυτό η ύπαρξη υπηρεσιών ψυχικής υγείας στο χώρο του σχολείου είναι σημαντική για την ευημερία του σχολικού συνόλου.
Ο ρόλος του σχολικού ψυχολόγου
Λόγω της αύξησης του αριθμού των μαθητών στα σχολεία μετά τη θέσπιση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, έχει γεννηθεί η ανάγκη ύπαρξης σχολικών ψυχολόγων στα σχολεία, οι οποίοι παρέχουν συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη στους μαθητές μέσω διαφόρων μεθόδων. Από το νόμο 1566/85 προβλέπεται η καθιέρωση του θεσμού της ύπαρξης σχολικού ψυχολόγου στα ελληνικά δημόσια σχολεία. Αρχικά, σχολικοί ψυχολόγοι υπήρχαν μόνο στα σχολεία ειδικής αγωγής, όμως τα τελευταία χρόνια έχουν ενταχθεί και στα γενικά σχολεία.
Ο ρόλος του σχολικού ψυχολόγου είναι πολυδιάστατος και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
- Τη ψυχολογική αξιολόγηση των μαθητών, μέσα από τεστ, ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις και άλλα.
- Την πρόληψη και προαγωγή της ψυχικής υγείας των μαθητών.
- Την αξιολόγηση της σχολικής επίδοσης και της ικανότητας προσαρμογής στο σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον.
- Τη διευκόλυνση της μαθησιακής διαδικασίας.
- Την παροχή ψυχολογικών υπηρεσιών.
- Την ψυχολογική εκπαίδευση και επιμόρφωση του σχολικού συνόλου.
- Την ψυχοεκπαιδευτική έρευνα.
Το στάδιο της αξιολόγησης
Το στάδιο της αξιολόγησης της συμπεριφοράς και των μαθησιακών δυσκολιών από την πλευρά ενός σχολικού ψυχολόγου είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη σωστή διάγνωση και πρόληψη. Τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει στροφή στον τομέα της σχολικής ψυχολογίας, από τη χρήση τεστ IQ για την αξιολόγηση των μαθητών, στην αξιοποίηση πιο προσωποποιημένων μεθόδων με ολιστική προσέγγιση, οι οποίες αντιμετωπίζουν το μαθητή ως σύνολο.
Οι σχολικοί ψυχολόγοι έχουν εκπαιδευτεί κατάλληλα ώστε να αξιολογούν τους μαθητές με διάφορους τρόπους, όπως εξειδικευμένα ψυχομετρικά τεστ, τα οποία επιλέγονται ειδικά για την περίπτωση του κάθε μαθητή. Τα αποτελέσματα αξιολογούνται και αξιοποιούνται για τη ψυχολογική υποστήριξη του μαθητή, σε συνδυασμό πάντα με άλλα μέσα.
Το στάδιο της παρέμβασης του σχολικού ψυχολόγου
Ένας από τους πιο βασικούς και σημαντικούς ρόλους του σχολικού ψυχολόγου είναι η παρέμβαση, η οποία μπορεί να γίνει με άμεσο και έμμεσο τρόπο.
- Με άμεσο τρόπο γίνεται όταν ο ψυχολόγος συνεργάζεται απευθείας με το μαθητή, βοηθώντας τον να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε μαθησιακά θέματα ή θέματα συμπεριφοράς.
- Με έμμεσο τρόπο γίνεται όταν ο ψυχολόγος συνεργάζεται με την οικογένεια και τους δασκάλους με σκοπό να βοηθηθεί ο μαθητής.
Υπάρχουν διάφορες μορφές παρέμβασης, όπως οι συναντήσεις μεταξύ γονέων και καθηγητών, τα σεμινάρια, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, οι καμπάνιες ευαισθητοποίησης, και οι συναντήσεις με τον κάθε μαθητή ξεχωριστά.
Πως δουλεύει ένας σχολικός ψυχολόγος
Ένας σχολικός ψυχολόγος μπορεί να δουλέψει είτε σε ομαδικό είτε σε ατομικό επίπεδο. Σε ομαδικό επίπεδο, μέσω της διοργάνωσης ομαδικών δραστηριοτήτων με σκοπό τη βελτίωση της ψυχικής υγείας και των κοινωνικών δεξιοτήτων των μαθητών, ενώ σε ατομικό επίπεδο με τη δημιουργία ενός εξατομικευμένου πλάνου για τον μαθητή, το οποίο λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες και την προσωπικότητά του.
Η σημασία της συνεργασίας
Ένας σχολικός ψυχολόγος δεν δρα μόνος του, αλλά συνεργάζεται τόσο με άλλους επαγγελματίες, όσο και με μέλη της σχολικής κοινότητας. Πιο συγκεκριμένα, είναι πολύ σημαντική η συνεργασία μεταξύ του σχολικού ψυχολόγου και των εκπαιδευτικών, των γονιών, των ειδικών παιδαγωγών, των λογοθεραπευτών, και άλλων επιστημόνων υγείας που σχετίζονται με τη σχολική κοινότητα σαν σύνολο, αλλά και με τον κάθε μαθητή ξεχωριστά.
Η Σχολή Ψυχολογίας του Mediterranean College προσφέρει το μεταπτυχιακό Σχολικής Ψυχολογίας & Συμβουλευτικής, στα πλαίσια του οποίου δίνεται έμφαση στη συστημική θεραπεία, δίνοντας τα απαραίτητα εφόδια στους φοιτητές ώστε να εργαστούν ως εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι.
